Τελευταία καταχώρηση για το ρητό του Ισοκράτη

Είχα βάλει μία καταχώρηση με θέμα ένα ρητό του Ισοκράτη, το οποίο κυκλοφορούσε στο ίντερνετ. Αν ήξερα όμως που βρίσκεται το κείμενο θα το έβαζα στην κανονική μορφή του.

Ο κύριος Σαραντάκος σε ένα άρθρο του απεκάλυψε ότι το κείμενο του Ισοκράτη είναι διαφορετικό. Χαράς ευαγγέλια για όσους θέλουν να ξεφύγουν από την καταδικαστική ρήση. Παραθέτω τμήμα του άρθρου:

Οἱ γὰρ κατ’ ἐκεῖνον τὸν χρόνον τὴν πόλιν διοικοῦντες κατεστήσαντο πολιτείαν οὐκ ὀνόματι μὲν τῷ κοινοτάτῳ καὶ πραοτάτῳ προσαγορευομένην, ἐπὶ δὲ τῶν πράξεων οὐ τοιαύτην τοῖς ἐντυγχάνουσι φαινομένην, οὐδ’ ἣ τοῦτον τὸν τρόπον ἐπαίδευε τοὺς πολίτας ὥσθ’ ἡγεῖσθαι τὴν μὲν ἀκολασίαν δημοκρατίαν, τὴν δὲ παρανομίαν ἐλευθερίαν, τὴν δὲ παρρησίαν ἰσονομίαν, τὴν δ’ ἐξουσίαν τοῦ ταῦτα ποιεῖν εὐδαιμονίαν, ἀλλὰ μισοῦσα καὶ κολάζουσα τοὺς τοιούτους βελτίους καὶ σωφρονεστέρους ἅπαντας τοὺς πολίτας ἐποίησεν.

 

Φυσικά, μετάφραση δεν μας χρειάζεται διότι όλοι εμείς οι Έλληνες έχουμε γλώσσα μία και ενιαία και τρισχιλιετή. Επειδή όμως μπορεί να περάσει και κανείς αλλοδαπός που δεν μετέχει της ημετέρας παιδείας, μεταφράζω πρόχειρα το απόσπασμα:

 

Διότι εκείνοι που διοικούσαν την πόλη τότε (ενν. στην εποχή του Σόλωνα και του Κλεισθένη), δεν δημιούργησαν ένα πολίτευμα το οποίο μόνο κατ’ όνομα να θεωρείται το πιο φιλελεύθερο και το πιο πράο από όλα, ενώ στην πράξη να εμφανίζεται διαφορετικό σε όσους το ζουν· ούτε ένα πολίτευμα που να εκπαιδεύει τους πολίτες έτσι ώστε να θεωρούν δημοκρατία την ασυδοσία, ελευθερία την παρανομία, ισονομία την αναίδεια και ευδαιμονία την εξουσία του καθενός να κάνει ό,τι θέλει, αλλά ένα πολίτευμα το οποίο, δείχνοντας την απέχθειά του για όσους τα έκαναν αυτά και τιμωρώντας τους, έκανε όλους τους πολίτες καλύτερους και πιο μυαλωμένους.

 

Έστειλα λοιπόν ένα μήνυμα στον κύριο Σαραντάκο λέγοντας ότι κάνει ένα «εσκεμμένο» λάθος. Επειδή δεν υπάρχει η φράση «η δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται», ΔΕΝ ΠΡΟΣΕΧΕΙ το υπόλοιπο κείμενο. Και το υπόλοιπο κείμενο λέει ακριβώς αυτό. Ότι δηλαδή καταχραστήκαμε την δημοκρατία… κλπ, κλπ.

Παραβλέπει αυτό που είπε ο Ισοκράτης χάριν της αρχικής φράσης που δεν υπάρχει στο κείμενο. Ενδιαφέρεται δηλαδή για το δέντρο και χάνει το δάσος.

Η μετέπειτα αλληλογραφία έδειξε ότι  ο κύριος Σαραντάκος εννοούσε περίπου τα ίδια με μένα αλλά η μορφή του κειμένου τελικά μπορούσε να δημιουργήσει παρεξήγηση ως προς το κίνητρο του γράφοντος.

 

Προσωπικά έχω μία εξήγηση για την ύπαρξη της φράσης «η δημοκρατία μας καταστρέφεται» που δεν υπάρχει στο πρωτότυπο κείμενο.

1) Είναι προφανές (για όποιον έχει διαβάσει λίγο αρχαία γραμματεία) ότι ολόκληρη η φράση είναι στην σύγχρονη καθαρεύουσα. Οι αρχαίοι δεν μιλούσαν έτσι.

2) Η φράση θα πρέπει να είναι απόσπασμα από κάποια ομιλία. Σε τέτοιες περιπτώσεις η μετάφραση γίνεται ΠΕΡΙΦΡΑΣΤΙΚΑ.

3) Κάποιος ανεγκέφαλος ή μη δημοσιογραφίσκος, πήρε την φράση και κόλλησε από κάτω το όνομα του Ισοκράτη, δίνοντας την εντύπωση ότι ο Ισοκράτης τα είπε ΕΤΣΙ ΑΚΡΙΒΩΣ.

4) Φυσικά το πήρε η εφημερίδα αυτούσιο, για τον απλούστατο λόγο ότι οι περισσότεροι δημοσιογράφοι πλέον δυσκολεύονται να γράψουν το όνομά τους, όχι να ψάξουν να βρουν αρχαίο κείμενο.

5) Φυσικά το έγραψε μία δεξιά εφημερίδα, γιατί μία αριστερή δεν θα λέρωνε τα φύλλα της με αποσπάσματα από αρχαία Ελλάδα ΕΚΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΥΝΕΦΕΡΕ ΑΠΟΛΥΤΑ (ακριβώς όπως κάνουν βέβαια και οι δεξιές εφημερίδες).

Αν λοιπόν κάποιος δυστυχής φιλό-λογος έγραψε σε άρθρο ή είπε:

«Η Δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται, διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία, σύμφωνα με όσα λέγει ο Ισοκράτης…» είναι το μόνο εύκολο να υπάρξει η σχετική ανακατωσούρα, ειδικά από ανθρώπους άσχετους με την γλώσσα.

Όμως αυτό δεν αναιρεί την σπουδαιότητα του κειμένου που μας πληροφορεί ότι την εποχή που ιδρύθηκε η πόλη

 

Επιπλέον αν διαβάσει κανείς το κείμενο βλέπει ότι ο Ισοκράτης λέει πως «οι αρχαίοι σοφοί που οργάνωσαν την πόλη δεν δημιούργησαν ένα πολίτευμα κατ’ όνομα φιλελεύθερο και στην πράξη αντίθετο· ούτε ένα πολίτευμα που να εκπαιδεύει τους πολίτες να θεωρούν δημοκρατία την ασυδοσία, ελευθερία την παρανομία, ισονομία την αναίδεια και ευδαιμονία την εξουσία του καθενός να κάνει ό,τι θέλει».

Δηλαδή οι αρχαίοι έκαναν το αντίθετο ακριβώς από ότι κάνουμε εμείς σήμερα που είδαμε στην τηλεόραση δεκάχρονα πιτσιρίκια να πετάνε πέτρες στους αστυνομικούς και κανένας δεν ενδιαφέρεται αλλά αντίθετα πολλοί το επικροτούν.

 

Υπάρχει όμως και κάτι που μου ξέφυγε στην πρώτη βιαστική ανάγνωση που έκανα. Συνεχίζει η μετάφραση (δια στόματος Σαραντάκου): «αλλά δημιούργησαν ένα πολίτευμα το οποίο, δείχνοντας την απέχθειά του για όσους τα έκαναν αυτά και τιμωρώντας τους, έκανε όλους τους πολίτες καλύτερους και πιο μυαλωμένους».

Με λίγα λόγια οι αρχαίοι νομοθέτες είχαν οργανώσει δικαστές και αστυνόμους για να μπορεί να υπάρχει η κατάλληλη εποπτεία και η κατάλληλη σωφρονιστική τιμωρία.

Φυσικά σήμερα ούτε και αυτό ισχύει. Σε μία διεφθαρμένη και ανεγκέφαλη καταναλωτική κοινωνία ταιριάζουν μόνο διεφθαρμένες και ανεγκέφαλες εξουσίες μαζί με ανεγκέφαλες και διεφθαρμένες αστυνομίες.

Ελπίζω τώρα να καταλαβαίνετε γιατί κάθε τόσο επαναλαμβάνω ότι η πατρίδα μου έχει πεθάνει εδώ και πολύ καιρό.

 

Για όσους δεν καταλαβαίνουν μπορούν να θεωρήσουν ότι ο Ισοκράτης είναι απλά ένας φασίστας, που αυτοί οι δημοκράτες δεν αξίζει τον κόπο να τον λάβουν υπόψιν τους.